Voorzitter, raadsleden, leden van de vertrouwenscommissie, meneer de commissaris, collegeleden, ambtelijke collegae, lieve mensen,
Op 10 november 1917 stond op deze plaats de kersverse burgemeester Dijkmeester. In zijn toespraak begon hij met “de gemeente Zutphen heeft een grootte bekoring en velen benijden mij wel het voorrecht als hoofd van haren gemeenteraad te mogen optreden”.
Nu ruim een eeuw later kan ik niet anders dan zijn woorden beamen; het is voor mij een eer en een groot genoegen om van deze gemeente uw burgemeester te mogen zijn! Het feit dat het ambt van burgemeester van onze gemeente na ruim 830 jaar nog steeds zo’n geweldige opdracht is, zegt veel over ons verleden.
Een verleden waar ik graag, samen met u een nieuw hoofdstuk aan toevoeg, om te zorgen dat deze post in de toekomst “begeerlijk blijft!”.
In de lange winterse weken naar het moment van 17 februari waarin bekend werd wie hier vandaag mag staan droeg ik een dikke zwarte jas van mijn Zutphense vader en een sjaal van mijn Amsterdamse moeder. Noem het bijgeloof maar ik sta hier, dank jullie wel, mam en pap.
Bij deze installatie voel ik vooral dankbaarheid. Dankbaarheid aan de inwoners die Patrice en mij zo welkom heetten en ons massaal steunden in onze wens om definitief in de gemeente Zutphen te mogen landen. Dank jullie wel
En formeel zoals dat iedere keer weer wordt uitgesproken dank ik zijne majesteit de koning, de minister van binnenlandse zaken en de commissaris dat zij voor deze benoeming de verantwoordelijkheid hebben willen aanvaarden.
Fijn dat er zoveel inwoners, zoveel vrienden en collegae uit vorige levens hier aanwezig zijn om dit bijzondere moment mee te beleven, dank jullie wel
Toen na de zomer van het afgelopen jaar de profielschets voor de nieuwe burgemeester uitkwam, werd mij nog duidelijker dat Zutphen, Warnsveld en ik bij elkaar horen. Ik ben de vertrouwenscommissie en de gemeenteraad dan ook uiterst dankbaar dat zij hun keuze op mij hebben laten vallen.
Dat was mede mogelijk vanwege de steun die ik van velen kreeg, niet in het minst vanuit de wethouders en de organisatie, mijn kernteam en kabinet en de mensen belast met openbare orde en veiligheid. Dank allen voor jullie begeleiding tot nu toe. Ik zie uit naar een innige samenwerking met iedereen in de gemeente.
Speciaal ook mijn dank voor Patrice, mijn echtgenote voor haar niet aflatende geduld met mijn tijdgebrek en soms chagrijn als het niet loopt zoals gewenst. Zonder te solliciteren krijgt zij er als echtgenote een functie bij. Het is veelzeggend dat ze dat nergens behalve in Zutphen een prettige gedachte vindt. Naast mijn ouders hebben Patrice en de kinderen mij gevormd tot wat ik nu kan zijn. Dank jullie wel lieverds.
Hoe houd je de liefde vast in tijden van storm
Lieve mensen, Hoe houd je de liefde vast in tijden van storm? We leven in een bijzondere tijd. Om ons heen raast en tiert het en ook in onze gemeenschap voel je door een enkele kier soms een koude luchtstroom. Of het nu de polarisatie is uit Den Haag, de VS die van rechtstaat tot machtstaat wordt, het keiharde geweld van autocraten in Oekraïne, Gaza en Sudan. Of het nu het complotdenken, het intimideren van de onafhankelijke media of de opvatting dat wetenschap ook maar een menig is.
Het zijn allemaal stormen in een escalerende samenleving die zich lijken te ontwikkelen tot een orkaan, die als we niet oppassen de gemeente Zutphen ook kan raken.
Proost zult u zeggen “hij begint al lekker”, maar ik zeg er gelijk bij: aan populistische stormen doen wij in de gemeente Zutphen niet mee. Hoe harder anderen van zich laten horen hoe zachter wij elkaar vasthouden, hoe dominanter anderen zijn hoe eigenwijzer wij worden en hoe beter anderen voor zichzelf zorgen hoe zorgzamer wij voor elkaar zijn.
Lieve mensen, bij iedere bekendmaking over de gemeente Zutphen die ik op sociale media post, krijg ik reacties die opvallend vaak spreken over “lief Zutphen”. En ik denk dat die mensen gelijk hebben: ons DNA is lief. De inwoners en organisaties zijn zorgzaam en zacht. Laten we het zo zeggen: de sfeer van Zutphen en Warnsveld is zachtaardig, toegankelijk en zeer betrokken.
Als je met veel bent kun je veel aan. In Zutphen en Warnsveld zijn we met veel. Veel vrijwilligers, veel vrijwillige organisatie, veel onderlinge solidariteit, veel zorg voor anderen, veel mensen die werken in de zorg.
Het is niet voor niets dat er zoveel Zutphenkundige stadsgidsen zijn, dat buddy tot buddy in Zutphen begon, dat we vooruitstrevend zijn in de re-integratie-begeleiding van mensen uit de GGZ, verslavingszorg of de gevangenis. Het is niet voor niks dat onze wijkagenten iedereen kennen en onze wethouders zo goed in hun onderwerpen zitten en de Raad passievol strijdt voor de goede lijn.
Het DNA van de gemeente Zutphen is in de kern menselijk. Menselijkheid die overigens niet alleen moet gaan over de kwetsbaarheid van het individu, maar in de komende jaren ook meer dan ooit oog heeft de omgeving. Juist om de opvang van kwetsbare mensen ook in de toekomst te kunnen garanderen moeten we meer aandacht hebben voor veiligheid en woonoverlast op straat en in de buurt.
Lieve mensen, zonder mezelf teveel toe te dichten denk ik dat een burgemeester ook invloed heeft op de sfeer en het humeur in de gemeente. Daarom beloof ik u dat het belangrijkste doel van mijn burgemeesterschap is om die zachte sfeer, empathie en compassie te behouden, te koesteren en te versterken, door voor iedereen toegankelijk te zijn en verschillen te overbruggen.
Groot denken, klein doen
Burgemeester Dijkmeester zei in 1917 tijdens zijn installatie: “voorspoed van onze gemeente ontstaat alleen als aan onzen tijd later niet kan worden verweten dat wij haar verkeerd hebben verstaan. Dat wil in de eerste plaats zeggen geen kleinheid, geen tweedracht, maar eenheid en ruime inzichten”.
Voor het verstaan van onze tijd helpt Tjeenk Willink ons op weg: “groot denken, klein doen”. Dat betekent voor Zutphen enerzijds een zeer bewuste kijk op onze toekomst ver weg, groot denken. En tegelijkertijd een uitvoering gebaseerd op maatwerk, klein doen.
Groot denken, klein doen gaat over de vraag hoe we ervoor zorgen dat we over 75 jaar ons voorzieningenniveau in openbaar vervoer, scholen, winkels, horeca, zorg en economie en onze culturele infrastructuur op pijl houden, zodat Zutphen en Warnsveld begeerlijk blijven.
Zutphen vergrijst sneller dan andere gemeenten. Ruimte voor alle generaties is belangrijk om in de toekomst niet alleen een bejaardenhuis te zijn. Dat betekent groeien, niet om groter te worden maar wel om jongeren, studenten, werkenden en jonge gezinnen een plaats te kunnen bieden en ons voorzieningenniveau ook voor de komende generaties in stand te houden.
Als aan onze tijd later niet mag worden verweten dat wij haar verkeerd hebben verstaan moeten we antwoorden geven en keuzes maken over onze toekomstige identiteit. Zijn zorg, erfgoed en cultuur over 75 jaar nog steeds onze forte? En hoe gebruiken we die kracht dan voor het vestigen van opleidingen in die sectoren? Waar wonen en werken de mensen en studenten uit die sectoren? En hoe komen en gaan ze naar Zutphen? Groot denken, klein doen, niet door te sturen op regels maar op resultaat, doen wat je zegt, altijd transparant en betrouwbaar.
Groot denken en klein doen kunnen we niet alleen. Dat vraagt ook om een idee over gemeentelijke omvang, bestuurskracht, een kwalitatieve ambtelijke organisatie gerelateerd aan de regio Stedendriehoek, de Achterhoek en intergemeentelijke samenwerking.
Groot denken en klein doen ook als het gaat om onze veiligheid. Geopolitieke, de klimatologische en pandemische risico’s dwingen ons tot hernieuwde weerbaarheid van onze inwoners zelf. Die weerbaarheid is het sterkst op buurt en wijk niveau.
Van Warnsveld tot de Hoven, van de Zuidwijken tot Noordveen, van Leesten tot Noorderhaven, in het Waterkwartier en in het Centrum, de vitaliteit en de veerkracht van de samenleving zal in deze tijd meer en meer uit die samenleving zelf moeten komen. In goede en in slechte tijden, bij feest en vernieuwing, in zorgzaamheid en crisis, steeds zullen we het met elkaar moeten doen. Ik beloof u dat u mij constant in buurt zult zien, om samen groot te denken en klein te doen.
Harde noten kraak je met zachte woorden
Dames en heren, harde noten kraak je met zachte woorden en dat is precies wat ons de komende jaren te doen staat. Er moet veel gebeuren. Dan komt het aan op vertrouwen tussen inwoners en overheid en vertrouwen onderling. Vertrouwen groeit alleen als we moeilijke beslissingen met begrip en nuance verwoorden. Vertrouwen is altijd wederkerig. Zoals de Chinese filosoof Lao Tse al zei: wie geen vertrouwen in een ander stelt, zal het ook niet ontvangen.
In zijn installatiespeech riep oud-burgemeester Arnold Gerritsen (fijn dat je er bent Arnold) 26 jaar geleden al op tot aandacht voor de relatie tussen overheid en inwoners. Het kernwoord was vertrouwen.
Hoe gaan we om met dat kostbare vertrouwen? Oud-burgemeester De Jong vroeg in 1952 al aandacht voor de menselijke maat. “In Zutphen, zei hij, begrijpen wij dat vooruitgang waardeloos is, wanneer de menselijke persoonlijkheid ten onder gaat.” Ook in 2025 geldt nog steeds: iedere inwoner is anders, en vraagt iets anders van ons. Maatwerk is geen precedent maar een oplossing.
Vertrouwen ontstaat niet door altijd mee te bewegen, maar door open en eerlijk te zijn en betrouwbaar te doen wat we beloven. Ook als iets niet aansluit bij wat bewoners willen, maar wél belangrijk is voor het algemeen belang. “Nee” is soms ook een antwoord.
Vertrouwen gaat ook over hoe we met elkaar omgaan binnen de gemeente. Dat begint door zachte woorden over harde noten niet óver elkaar maar mét elkaar te delen. Want, zoals Jacob Cats al zei: “geen spies maeckt so diepe wonden als achterklap en boose monden”.
Vertrouwen dat de ander ook het beste voor heeft met de gemeente. Dat we samenwerken aan het algemeen belang. Dat er geen geheime agenda’s zijn. Ja, we verschillen van mening, over hoogbouw, parkeerplaatsen, over budgetten en uitvoering. Maar juist door die verschillen schuurt het, en juist door schuren ontstaat de beste oplossing. Alleen door het mengen van politieke overtuigingen ontstaat het algemeen belang. En dat is precies de opdracht van college en raad.
Zoals de Jongs’ opvolger de Jonge, in 1952 de wens uitsprak: “dat wij met elkaar discussiëren in de vanzelfsprekende veronderstelling dat er verschil van mening is en dat men er waarschijnlijk niet in zal slagen de ander tot de eigen overtuiging over te halen, maar tevens principieel niet te twijfelen dat de ander precies zo eerlijk zijn overtuiging is toegedaan als hijzelf”.
Ik beloof u er altijd op gericht te zijn te overbruggen en met elkaar tot een gedeeld eindbeeld te komen en ik beloof u er erop toe te zien dat u de harde noten kraakt maar met zachte woorden!
Tot slot
In 1967 vergeleek burgemeester Roeters van Lennep het besturen van een gemeente met fietsen. Je hebt evenwicht én vaart nodig. Evenwicht om tot goede besluiten te komen. Vaart om ze ook snel uit te voeren. Dat geldt nog steeds. U mag van mij verwachten dat ik me inzet voor een evenwichtige besluitvorming én voortvarende uitvoering.
Ik sluit af met de woorden van Multatuli, gericht aan de hoofden van Lebak: “Ik weet dat er onder jullie velen zijn die meer kennis hebben en over een liefdevoller hart beschikken dan ik. Ik hoop mijn kennis en zachtheid door die van jullie te vermeerderen.”
Lieve mensen, we houden de liefde vast in tijden van storm. Dat doen we door groot te denken en klein te doen om zo harde noten te kraken met zachte woorden. Ik zeg u hierbij mijn absolute en volledige toewijding aan deze prachtige gemeente toe.
Dank u wel.