Op dinsdag 26 oktober 2021 is de informatieavond over de Transitievisie Warmte (TVW) gehouden. Ongeveer 25 inwoners, betrokkenen en belangstellenden waren aanwezig. Er zijn goede discussies gevoerd en verschillende vragen beantwoord. Na het openingswoord van wethouder Eva Boswinkel volgde de presentatie van Han Schreuder van Buro Loo over de Transitievisie Warmte. Hier werd een uitleg gegeven over de TVW en hoe deze tot stand is gekomen. Tot slot presenteerde Hannemarie Hardeman van Moventem de belangrijkste resultaten van de afgenomen enquête die was uitgezet onder het inwonerspanel van Zutphen.
Vervolgens namen de aanwezigen deel aan de gesprekstafels in twee verschillende rondes. Tijdens het tafelgesprek werd er gepraat over de volgende drie onderwerpen:
- Gesprekstafel 1 – Duurzaamheid en de gemeente Zutphen. Hoe hangt de Transitievisie Warmte samen met andere onderwerpen van de gemeente om te verduurzamen?
- Gesprekstafel 2 – Meer weten over de Transitievisie Warmte. Ruimte om vragen te stellen over de inhoud van de visie en hoe deze tot stand is gekomen.
- Gesprekstafel 3 – Subsidies en regelingen om uw eigen woning te verduurzamen. Meer informatie over de verschillende regelingen en subsidies van de gemeente om een woning te verduurzamen. Hierbij konden ook de vragen worden gesteld over het verduurzamen van het type woning per bewoner specifiek.
Opbrengst uit de verschillende gesprekstafels
Gesprekstafel 1 – Duurzaamheid en de gemeente Zutphen
Er wordt aandacht gevraagd voor de infrastructuur, het elektriciteitsnetwerk. De keuze voor zonne-energie veroorzaakt een grote behoefte aan opslag. De gemeente moet in regionaal en landelijk verband aandacht vragen voor deze vraagstukken. Deze onderwerpen staan op de agenda van de regionale energiestrategie (RES 2.0).
De gemeente heeft de regie op de warmtetransitie in de gebouwde omgeving. Er is samenhang met de energietransitie (onder andere via waterstof) bij grote bedrijven. Hier is de gemeente meer volgend, en sturend op samenhang.
De gemeente werkt zowel aan het opwekken, energie besparen als de warmtetransitie.
Het is belangrijk te onderkennen dat deze opgaven ook in samenhang moeten worden gezien. In projecten kunnen dwarsverbanden meer rendement opleveren.
Er is een spanningsveld tussen de energietransitie en monumentenbeleid. Het is voor bewoners van monumenten lastig te verduurzamen binnen de geldende regels. Dit is ook een onderwerp van gesprek binnen de gemeente.
Er zijn in Nederland voorbeelden van warmtenetten waarbij er één monopolist is. Deze voorbeelden kunnen het vertrouwen in een warmtenet beschadigen. De gemeente streeft in haar visie naar een open warmtenet met meer en/of publieke aanbieders. De suggestie wordt gedaan dat de inwoners daadwerkelijk deelnemen in een warmtenet. Inwoners staan zeker centraal bij het opstellen van de wijkuitvoeringsplannen met de gemeente. Communicatie vraagt doorlopende aandacht.
Gesprekstafel 2 – Meer weten over de Transitievisie Warmte
Bij nieuwbouw van woningen zijn gasaansluitingen niet meer toegestaan.
Voor het aanleggen van een collectief warmtenet kan je het beste veel dezelfde woningen hebben in een dichte concentratie. Ook bij woningen die wat minder goed zijn te isoleren, is een warmtenet toepasbaar. In dat geval kan (bijvoorbeeld via een collectieve warmtepomp) de temperatuur van het water worden verhoogd. Voor zo een warmtepomp wordt dan een duurzame bron gekozen.
Er zijn nog veel vragen over warmtenetten. De techniek moet aan de voorkant goed geregeld worden. Dat geldt ook voor de continuïteit van de warmtebron (bijvoorbeeld het afvalwater), zeker wanneer het afvalwater wordt geleverd door een bedrijf. Ondanks dat het water uit de IJssel niet heel warm is, kan deze bron wel worden gebruikt voor verwarming. Er zijn voldoende deelnemers nodig om een warmtenet rendabel te maken. Dergelijke vragen zijn onderwerp in een wijkuitvoeringsplan. De gemeente en partners maken hierbij gebruik van voorbeelden elders.
De financiële gevolgen van de warmtenet in een wijk moeten vooraf in beeld zijn. Dat geldt ook voor de kosten voor inwoners. Energie moet betaalbaar blijven voor inwoners. De informatie hiervoor kan concreter worden gegeven wanneer in een buurt een wijkuitvoeringsplan wordt opgesteld.
De warmtetransitie via een warmtenet start bij buurten die dicht bij een warmtebron liggen, een collectieve vraag hebben en een hoge woningdichtheid. Bij individuele oplossingen is het zaak om een natuurlijk moment te vinden om te investeren in duurzaamheid, bijvoorbeeld bij het vervangen van de CV ketel. Het is belangrijk om vooruit te denken om het ook financieel mogelijk te maken.
Gesprekstafel 3 – Subsidies en regelingen om uw eigen woning te verduurzamen
In de plannen staat dat het betaalbaar moet zijn. In het wijkuitvoeringsplan worden de geldende gasprijzen betrokken bij de voorbereiding van keuzen. Via proefprojecten wordt er in diverse plaatsen in Nederland onderzoek gedaan naar de haalbaarheid van Warmtenetten. Er is hiervoor nu nog subsidie nodig.
Bewoners benadrukken dat er bij de financiële check en de garantie van levering ver in de toekomst gekeken moet worden. Voor de huidige subsidieregelingen en ondersteuning voor bewoners wordt verwezen naar het loket van Zutphen Energie en de website van de gemeente en Zutphen Energie.
Aanwezigen wijzen op alternatieve technieken en de lopende innovatie.
Aanwezigen vragen zich af wie de verantwoordelijkheid op zich neemt als het project mislukt.
Antwoord: Wij hebben het Niet Meer Dan Anders principe niet expliciet kunnen vertalen in de Transitievisie Warmte. Wij vinden het belangrijk dat de financiële gevolgen van een warmtenet in een wijk vooraf in beeld zijn. Hetzelfde geldt voor de verantwoordelijkheid bij eventuele ongewenste gevolgen van een collectieve oplossing. Deze concrete afspraken maken we bij het opstellen van een wijkuitvoeringsplan. Dit plan wordt altijd samen met bewoners opgesteld. De partij die de verantwoordelijkheid draagt kan dus per wijk verschillen. Wel is het zo dat afspraken over de verantwoordelijkheid altijd in overleg moeten worden afgestemd.
Wat is een bewoner kwijt per maand aan energie?
Antwoord: Wat betreft de kosten van de bewoner voor energie worden er in de Transitievisie Warmte geen exacte bedragen genoemd. Hiervoor hebben wij gekozen, omdat we verkeerde verwachtingen willen voorkomen. Wel is zeker dat de overgang naar aardgasvrij wonen ook bewoners en bedrijven geld gaat kosten. Het is duidelijk dat subsidies en leningen onmisbaar zijn in de transitie naar een aardgasvrije gemeente. Deze randvoorwaarde hebben wij daarom expliciet opgenomen in de Transitievisie Warmte van Zutphen. Een actueel overzicht met de mogelijke subsidies en leningen waar individuele woningbezitters gebruik van kunnen maken is te vinden op de website van het Energieloket.
Hoogte kosten per woning
Op dit moment is er nog niets te zeggen over de hoogte van de kosten per woning. Dit hangt namelijk af van de definitieve warmteoplossing voor een buurt. Die keuze wordt gemaakt in het wijkuitvoeringsplan. Daarnaast zullen de kosten op woningniveau van elkaar verschillen. De kosten hangen onder meer af van:
- het bouwjaar van de woning;
- de staat van de woning;
- het type woning;
- de energiemaatregelen die al in de woning zijn genomen.
Rekenvoorbeelden
In bijlage 5 van de Transitievisie Warmte zijn wel rekenvoorbeelden opgenomen met bedragen van hoe de kosten er voor een inwoner uit kunnen zien. Dit zijn geen exacte kosten, maar de kosten geven wel een beeld van wat inwoners kunnen verwachten.
Vervolgstappen
Volgens planning wordt de Transitievisie Warmte besproken in het gemeentelijk Forum op 29 november en de gemeenteraad op 13 december 2021.