In 2025 staan we stil bij een bijzondere mijlpaal: 80 jaar vrijheid in Nederland en ook in de gemeente Zutphen. Het is een moment om te herdenken, te vieren en om na te denken over de waarde van vrijheid in ons dagelijks leven.
Vrijheid voelt als vanzelfsprekend, maar dat is het niet. Dit jaar staan we daar extra bij stil. We nodigen daarom iedereen van harte uit zoveel mogelijk activiteiten te organiseren rondom 80 jaar vrijheid. Benieuwd wat er al in Zutphen en Warnsveld wordt georganiseerd? Op de webpagina van InZutphen vindt u een overzicht van alle activiteiten rondom 80 jaar vrijheid. U kunt daar ook uw activiteit voor dit thema aanmelden.
Herdenkingen 2025
27 januari - Holocaust herdenking
Maandag 27 januari herdachten we dat het dit jaar 80 jaar geleden is dat het concentratiekamp Auschwitz werd bevrijd. Uit Zutphen en Warnsveld werden hier bijna 400 mensen vermoord. In de Synagoge in Zutphen was deze herdenking. Er waren bijdragen van de Kennedyschool en het Isendoorn college, Riet Mendel (dochter van Holocaust overlevenden) en muziek van Ella Visser van Mayn Kholem. Ook sprak Burgemeester Wimar Jaeger: “De afgelopen 80 jaar herdachten we de vermoorde mensen in de concentratiekampen. En we hebben ook altijd herdacht om goed te onthouden dat zoiets nooit meer mag gebeuren. Helaas kunnen veel mensen nog niet zijn wie ze willen zijn. Veel Joodse mensen in Nederland, net als mensen uit de LHBTQIA+ community en steeds meer Nederlanders die in andere landen geboren zijn, voelen zich steeds meer bedreigd om wie ze zijn.
Wat ik belangrijk vind, is dat we over onszelf nadenken: hoe zit het eigenlijk met mij? Sluit ik soms anderen buiten? Beoordeel ik anderen soms ook om hoe ze eruit zien? Of omdat ze iets anders geloven dan ik? Denk dan terug aan de Tweede Wereldoorlog en de Holocaust en denk: om te voorkomen dat zoiets nog een keer gebeurt, zorg ik dat iedereen erbij hoort. Want anderen de vrijheid geven, is de beste manier om een nieuwe holocaust te voorkomen.”
12 februari - Plaatsing en onthulling plaquette Walraven van Hall
Programma
| Tijd | Programma-onderdeel |
|---|---|
| 14:15 - 14:30 uur | Ontvangst Lekker aan de IJssel |
| 14:32 uur | Welkom door Pieter Arkesteijn, initiatiefnemer |
| 14:35 uur | Burgemeester Wimar Jaeger |
| 14:45 uur | Citaten ter herdenking van de 80e sterfdag van Walraven van Hall door Pieter Arkesteijn |
| 14:50 uur | De Stadsdichter Otteline van Panthaleon van Eck draagt haar gedicht IJsselkade 12 voor |
| 15:00 uur | Verzamelen aan de IJsselkade voor onthulling plaquette |
28 maart - Herdenking monument Molenbult
Datum en tijd: Vrijdag 28 maart vanaf 11.00 uur
Locatie: bij het monument op het Thateplantsoen
We herdenken de slachtoffers van de Duitse V1 ontploffing op de Molenbult op 28 maart 1945. Twaalf mensen kwamen hierbij om het leven, zo'n twintig huizen werden verwoest.
Samen met de leerlingen van groep 7/8 van de adoptieschool Adriaan van den Ende herdenken we de ramp waarbij 12 mensen om het leven kwamen en 20 huizen werden vernield.
Na afloop is er gelegenheid tot napraten bij met koffie in De Eekschuur aan de Bonendaal. Nabestaanden en belangstellenden zijn van harte welkom hierbij aanwezig te zijn.
31 maart - Herdenking monument IJsselkade
Datum en tijd: Maandag 31 maart van 10.30 - 11.30 uur
Locatie: bij het monument aan de IJsselkade, naast Lekker aan de IJssel
Op 31 maart is het 80 jaar geleden dat de verzetsstrijders Boxtart, Van Heemstra, Gerritsen, Hartoch, Lammers, Lier, Van Oostveen, Oskam en Sonneberg in opdracht van de beruchte SS'er Ludwig Heinemann ('het Beest van Zutphen'), op de IJsselkade met geweervuur ter dood gebracht zijn als straf. Hun levenloze lichamen werden daarna in de IJssel gedropt. 1 van de 10 overleefde de executie op wonderbaarlijke wijze. De kogel raakte W. van Benthem op een knoop en ketste af. Hij hield zich voor dood, werd in de rivier gegooid en bracht zichzelf in veiligheid.
Programma
- Welkom door KindCentrum de Bongerd
- Bijdrage door Ria Boxtart
- Bijdrage namens Marylyn van Benthem, voorgedragen door een leerling van Kindcentrum De Bongerd. Voordracht van het gedicht ‘de kogel ketste’. Dit gedicht is in april 1945 geschreven door mevrouw W. H. Heijenk-Klein Hulze, de boerin waar de vader van Marylyn tijdens de oorlog was ondergedoken.
- Bijdrage door Tim van Veelen
Voordracht namens de familie Oskam - Toespraak door burgemeester Wimar Jaeger
- Trompettist (Rick Verschure) luidt de twee minuten stilte in met Taptoe
- Twee minuten stilte
- Eerste en zesde couplet Wilhelmus
- Kransleggingen
- Spoken Word door Mirte Hartland
- Bijdrage door leerlingen van KindCentrum de Bongerd
- Nabestaanden en andere aanwezigen mogen hun bloemen neerleggen
- Afsluiting door KindCentrum de Bongerd
4 april - Herdenking Witte Kruisje
Datum en tijd: Vrijdag 4 april vanaf 11.00 uur
Locatie: bij het Witte Kruisje op het Paul van Borkplantsoen aan de Looër Enkweg in Leesten-Oost.
De herdenking vindt plaats samen met adoptieschool Kindcentrum Lea Dasberg, groep 6.
Deze herdenking is bij het Witte Kruisje op het Paul van Borkplantsoen in Leesten Oost. Het Witte Kruisje markeert de plek waar corporaal A.P. Periard op 4 april 1945 als één van de eerste Canadese militairen is gesneuveld bij de bevrijding van Leesten.
Programma
- Welkomstwoord door Kindcentrum Lea Dasberg
- Ineke Hissink namens bestuur Herdenkingen Tweede Wereldoorlog Warnsveld
- Toespraak loco burgemeester Jasper Bloem
- Eén minuut stilte
- Canadese en Nederlandse volkslied
- Bloemen leggen
- Gedicht van leerlingen Kindcentrum Lea Dasberg
- Verhaal over corporaal A.P. Periard en bevrijding Leesten
- Gedicht van leerlingen Kindcentrum Lea Dasberg
4 april - Herdenking Canadezen monument
Datum en tijd: Op vrijdag 4 april vanaf 13.30 uur
Locatie: bij het Canadezenmonument aan de Kerkhofweg in Warnsveld
Herdenking van de 36 op toenmalig Warnsvelds grondgebied gesneuvelde Canadese militairen. De herdenking vindt plaats samen met groep 8 van adoptieschool CBS Arcade, Warnsveld.
Programma
- Welkomstwoord door CBS Arcade
- Ineke Hissink namens bestuur Herdenkingen Tweede Wereldoorlog Warnsveld
- Toespraak loco burgemeester Jasper Bloem
- Eén minuut stilte
- Canadese en Nederlandse volkslied
- Bloemen leggen
- Gedicht van leerlingen CBS Arcade
- Namen gesneuvelde Canadese militairen
- Gedicht van leerlingen CBS Arcade
5 april - Bevrijdingsdag Warnsveld
Programma
- 10.00 uur - Programma in Den Bouw, voor bewoners.
- 14.00 uur - Inloop met koffie en gebak in ’t Nut, Breegraven.
- 14.15 uur - Officiële opening.
- 14.20 uur - Film over de bevrijding van Warnsveld, De oorlog door kinderogen.
- 15.00 uur - Toneelstuk Kan dat nou niet anders man …, door Warnsveldse jongeren (een jeugdvoorstelling geschikt vanaf 9 jaar).
- 15.00-16.00 uur - Doorlopende filmvoorstelling.
- 16.00-20.00 uur - Feestje achter de molen!
Vanaf 16.00 uur is er een gevarieerd programma op het terrein achter de molen. Met oude militaire voertuigen, kinderspelen, muziek van Stef Woestenenk & Marike Rispens, RadioAchterhoek.nl, op de foto in een legerjeep, broodjes bakken, schminken, suikerspin, hapje en drankje van ’t Ooievaarsnest en nog veel meer.
6 april - Bevrijding Warnsveld
Programma
- 10.00 uur - Kerkdienst in de Martinuskerk, met als thema Bevrijding.
- 14.30 uur - Bevrijdingsconcert in de Martinuskerk, door het Warnsvelds Mannenkoor, Muziekvereniging Excelsior en Duo Barlheze.
- 16.15 uur - Bevrijdingsconcert (tweede uitvoering).
8 april - Bevrijding stad Zutphen
Hang de vlag uit. Zo vieren we samen de bevrijding van de stad Zutphen.
11 april - Herdenking bij De Put van Morgan
Vrijdag 11 april vanaf 11.30 uur
Locatie: de Put van Morgan gelegen aan de oprijlaan naar Huis ‘t Velde
Herdenking van Cpl. Patrick B.G. Morgan, wiens lichaam op 5 april 1945 werd gevonden in een bunker bij Huis ’t Velde.
De herdenking is samen met klas 6 van de Vrije School De Zonnewende uit Zutphen
14 april - Herdenking De Hoven
Maandag 14 april van 10.00 - 14.30 uur.
Locatie: Boer Kip en Herdenkingsplein de Hoven
Programma
| Tijd | Activiteit |
| 10.30 uur | Koffie in voetbalkantine De Hoven |
| 11.00 uur | Vertrek naar herdenkingsplein |
| 11.30 uur | Herdenking en onthulling monument |
| 12.00 uur | Lunch en overhandiging boek |
| 13.00 uur | Film over de oorlogsjaren in De Hoven |
| 14.15 uur | Afsluiting |
18 april - Herdenking Vergeten Slachtoffers Het Groot Graffel
Vrijdag 18 april vanaf 13.00 uur
Locatie: het terrein van GGNet. Start in de Vredeskapel.
Samen met de leerlingen van de klassen 3 van adoptieschool het Isendoorn College herdenken we de overleden psychiatrische patiënten die omkwamen door oorlogsgeweld of eerder naamloos werden begraven in vak D van de begraafplaats in Warnsveld.
4 mei - Namenlezen oorlogsslachtoffers
Zondag 4 mei vanaf 13.00 uur
Locatie: Burgerzaal, Lange Hofstraat 4, Zutphen
Als je naam klinkt, dan ben je niet vergeten
Ter ere van 80 jaar vrijheid worden de namen voorgelezen van alle in het archief bekende slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog uit Zutphen en Warnsveld. Burgemeester Wimar Jaeger begint met het lezen van de namen, waarna diverse vrijwilligers volgen. Iedereen die dat wil is welkom om, in stilte, te komen luisteren.
4 mei - Dodenherdenking Zutphen
Op 4 mei staan we in heel Nederland stil bij de slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog en van oorlogssituaties en vredesoperaties daarna. Om 20.00 uur is het in heel Nederland twee minuten stil. Ook in Zutphen en Warnsveld. Iedereen die dat wil kan bij deze herdenkingen aanwezig zijn.
18.50 uur: Herdenkingsbijeenkomst
Locatie: Walburgiskerk, Kerkhof 3, Zutphen
Let op:dit jaar is de herdenkingsbijeenkomst in de Walburgiskerk
Tijdens de herdenkingsbijeenkomst reflecteren we met elkaar op de thema’s van onmenselijkheid die in het jaar van 80 jaar vrijheid centraal staan bij herdenken en herinneren in de gemeente Zutphen; uitsluiting en discriminatie, politiek geweld en onderdrukking, arbeidsuitbuiting en slavernij, oorlog en militair geweld, willekeur en moedwil.
Burgemeester Wimar Jaeger houdt een toespraak, waarna Toonkunst en Klaas Stok (namens Stichting Henrick Bader Orgel) samen Cantique de Jean Racine van Fauré ten gehore brengen. Kinderen van nu vertellen anekdotes van kinderen uit de Tweede Wereldoorlog. Op basis van deze anekdotes neemt een Spoken Word-artiest het publiek mee in de thema’s van onmenselijkheid. Dit wordt afgesloten met een eigentijds muziekstuk, uitgevoerd door Klaas Stok.
Aan het einde van herdenkingsbijeenkomst als de klokken beginnen te luiden, begeeft de stoet zich van de kerk naar het Gideonmonument aan het Broederenkerkplein.
Route: Lange Hofstraat, Groenmarkt, Barlheze, Rozengracht.
19.58 uur: Nationale Dodenherdenking en kransleggingen
Locatie: Gideonmonument, Broederenkerkplein, Zutphen
Om 19.58 uur luidt trompettist Rick Verschure de 2 minuten stilte in met de Taptoe. Om 20.00 uur worden twee minuten stilte in acht genomen. Aansluitend houdt burgemeester Wimar Jaeger een toespraak, is de kranslegging en is er gelegenheid voor anderen om bloemen te leggen. Er is muzikale ondersteuning door het Zutphens Mannenkoor. Daarna kunt u napraten in de bibliotheek met koffie en thee.
4 mei - Dodenherdenking Warnsveld
18.50 uur: Herdenkingsbijeenkomst
Locatie: Martinuskerk, Kerkplein 1, Warnsveld
Een wethouder van de gemeente houdt een toespraak, waarna het Warnsvelds Mannenkoor een aantal liederen zingt. Leerlingen van Kindcentrum De Fontein lezen gedichten voor. De herdenking wordt afgesloten met een bijdrage over één van de Warnsveldse mannen die is omgekomen tijdens de oorlog. Wethouders Jasper Bloem en Sjoerd Wannet zijn aanwezig.
Na de bijeenkomst in de Martinuskerk gaan we in een stille tocht naar het oorlogsmonument aan de Veldesebosweg.
19.58 uur: Nationale Dodenherdenking
Locatie: Monument voor de Gevallenen, Veldesebosweg, Warnsveld
Na een welkomstwoord en een gedicht van een leerling van Kindcentrum De Fontein luidt om 19.58 uur een trompettist twee minuten stilte in met het Taptoe-signaal. Om 20.00 uur worden twee minuten stilte in acht genomen. Aansluitend is er de kranslegging en is er gelegenheid voor anderen om bloemen te leggen. Er is muzikale ondersteuning door de Muziekvereniging Excelsior Warnsveld. Daarna kunt u napraten in Den Bouw met koffie en thee.
4 mei- Herdenking Joodse slachtoffers
Op zondag 4 mei vindt de jaarlijkse herdenking plaats op de Joodse Begraafplaats in Zutphen. Tijdens deze plechtigheid staan we stil bij de Joodse inwoners van Zutphen en daarbuiten die tijdens de Tweede Wereldoorlog zijn vervolgd en vermoord.
De herdenking begint om 17.00 uur en belangstellenden zijn van harte welkom om hierbij aanwezig te zijn. Als teken van respect is het voor mannen gewenst een keppeltje te dragen. Keppeltjes zijn beschikbaar bij de ingang van de begraafplaats.
Tijd: vanaf 17.00
Locatie: Meijer Groenpad 1, Zutphen
5 mei - Bevrijdingsdag
Vrijheidsmaaltijd! Schuift u aan bij de Vrijheidsmaaltijd? Op maandag 5 mei vieren we 80 jaar vrijheid. Daarom organiseert de gemeente Zutphen samen met Dat Bolwerck een Vrijheidsmaaltijd.
In Nederland kunnen we vieren dat we in vrijheid leven. Maar vrijheid is nooit vanzelfsprekend. Samen eten is dé manier om elkaars wereld beter te leren kennen en om met elkaar in gesprek te gaan over vrijheid, onvrijheid en democratie.
Nodig uw buren uit of vraag iemand die u niet dagelijks spreekt om mee te gaan. Tijdens de Vrijheidsmaaltijd toosten we met elkaar op de vrijheid en eten de Vrijheidssoep. Ook kunt u dan genieten van inspirerende verhalen, kunst en cultuur.
Programma
Inloop vanaf: 15.45 uur
Aanvang Vrijheidsmaaltijd met gezamenlijke Vrijheidstoost: 16.00 uur
Einde: 18.00 uur
Aanmelden is niet nodig. Mee-eten is gratis. Er is veel Vrijheidssoep, maar op = op!
Locatie: Buiten voor Dat Bolwerck (Zaadmarkt 112, Zutphen)
Neem mee: Een mok/kom, een lepel en een beker of glas voor de Vrijheidstoost
10 mei - Herdenking gesneuvelde Nederlandse militairen
Deze herdenking vindt plaats op de Oude begraafplaats
11:00 start de Herdenking
De herdenking gaat over de gevallen Nederlandse militairen die tijdens de Duitse inval zijn om gekomen op 10 mei 1940.
Na de herdenking is er gelegenheid voor koffie en thee bij Boer Kip.
12 juni - Herdenking Tuin der Bezinning
De herdenking is van 14.00 - 16.00 uur.
1 juli - Keti Koti
Meer informatie volgt.
15 augustus - Indiëherdenking / Eind van de Tweede Wereldoorlog
Meer informatie volgt.
14 oktober - Bombardement Zutphen
Op 14 oktober herdenken wij het Bombardement van de binnenstad van Zutphen, 81 jaar geleden.